Tradycja naturą spowita” to kolejne zadanie Stowarzyszenia Inicjatyw Społecznych RAZEM, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska: Edycja 2025.

Autorką  i koordynatorką zadań wspierających kultywowanie tradycji ludowych jest Prezes Stowarzyszenia Bożena Malczyk, która konsekwentnie buduje ideę połączenia przeszłości ze współczesnością, bazując na naturalnej potrzebie człowieka do życia w zgodzie z naturą, osiągania równowagi i harmonii ciała i ducha, do wzmocnienia więzi i integracji ze środowiskiem, do budowania poczucia przynależności do swojej społeczności lokalnej. Podejmując rozważania na temat znaczenia kultywowania tradycji lokalnych, dąży do odpowiedzi na pytanie, co jest istotą tych tradycji i jak przeszłość, teraźniejszość i przyszłość w tym obszarze kształtuje nas samych, naszą tożsamość i funkcjonowanie. Ma to szczególne znaczenie dla młodych pokoleń, które w kultywowaniu tradycji ludowych znajdują przestrzeń dla siebie, swoich potrzeb i swojego serca. To budowanie mostu łączącego przeszłość ze współczesnością tak, aby ukazać młodym pokoleniom ponadczasową wartość  i zachęcić do aktywnego kultywowania tradycji ludowych. Stałe odkrywanie wartości przekazu kulturowego naszych przodków przez młode pokolenie, wzbudzenie większej aktywności społecznej w tym zakresie to z pewnością temat do głębokiej analizy i podjęcia działań na kolejne lata.

Poprzednie zadania, opracowane przez Bożenę Malczyk w ramach Programu EtnoPolska 2025 są zintegrowane tematycznie z obecnym, co razem tworzy spójną całość i otwiera drogę do dalszych badań i realizacji kolejnych działań. Od początku akcentuje bogactwo wielokulturowe Dolnego Śląska, co wg autorki jest niewątpliwym atutem naszego regionu

Wszystko to rozpoczęło się w 2019 r. Zadanie, których odbiorcami byli mieszkańcy Stolca w Gminie Ząbkowice Śl. nosiło nazwę Etno-podróże. Celem było wzmocnienie tożsamości kulturowej, zapoznanie mieszkańców Stolca, zwłaszcza tych najmłodszych, z historią i kulturą sołectwa Stolec i Koła Gospodyń Wiejskich, przybliżenie elementów dziedzictwa kulturowego , pogłębianie wartości społecznych oraz wzmocnienie więzi i integracji lokalnej i międzypokoleniowej. Poznanie siebie jako społeczność i jako twórców własnej kultury to pierwszy etap naszej idei. Zorganizowane w ramach tego zadania seminarium edukacyjne poświęcone było historii przodków mieszkańców Stolca pochodzących ze wschodu, historii regionu i różnorodności kulturowej. Uczestnicy spotkania mieli możliwość wysłuchania wykładu  na temat wpływu kultury z kresów wschodnich na dzisiejszą kulturę Dolnego Śląska, co wzmocniło poczucie odpowiedzialności za wspólne pielęgnowanie dziedzictw kulturowego naszej wsi. Praktycznym wymiarem zadania były warsztaty- podróże artystyczne i kulinarne, w czasie których uczestnicy zapoznali się z tajnikami lokalnej sztuki ludowej i rękodzieła. „Przystankami” w naszej podróży były Dożynki, które zgromadziły społeczność z całego regionu oraz 50-lecie naszego Koła Gospodyń Wiejskich.

Kolejne zadanie podkreślało bogactwo kulturowe naszego regionu.  „Folkowe lato 2021” to czas poznawania kultur okolicznych miejscowości, jak również ukazania związku kultury ludowej z chrześcijańską. Działania zintegrowane były wokół tematów związanych z codziennym życiem naszych przodków i kultywowaniem tradycji chrześcijańskich. Wyjazdy i spotkania z cyklu „ Na wiejskich dróżkach”  pozwoliły uczestnikom nie tylko doznać wyjątkowości kulturowej innych społeczności, ale też zapoznać się z obiektami kultury ludowej i sakralnej. Pobliskie Bardo, Wambierzyce, czy Kudowa Zdrój to miejsca, gdzie duch dawnych przodków jest szczególnie obecny w życiu tamtejszych mieszkańców. Skanseny, kościoły i inne miejsca zachwyciły swą ponadczasową doskonałością. W kolejnych działaniach pod nazwą „ Dawna codzienność ludowa” odbyły się warsztaty rękodzieła artystycznego, prowadzone przez lokalnych twórców sztuki ludowej, co było okazją do nabycia nowych umiejętności, ale też pobudziły uczestników do rozmów i dalszych inspiracji sztuką ludową. To okazja do utrwalenia więzi międzypokoleniowej, tworzenie niepowtarzalnej atmosfery, pozwalającej na poczucie więzi i szacunku wobec tradycji. „W drodze do świętości” to pokazanie istoty chrześcijaństwa w życiu naszych przodków, gdzie pielęgnowanie wiary chrześcijańskiej miało szczególne znaczenie. Tradycje związane z pielgrzymowaniem, kultywowaniem praktyk religijnych to główne obszary działań. Kapliczki Drogi Krzyżowej w Bardo, zwiedzanie Bazyliki Mniejszej, Ruchoma Szopka to tylko niektóre wspaniałe miejsca kultu religijnego i dziedzictwa naszych przodków. Dopełnieniem tego były kolejne działania pod nazwą „Świętowanie- tradycje przygotowywania świa™- w czasie których uczestnicy mogli poznać dawne tajniki dawnej sztuki kulinarnej w Fabryce Pierników M. Topolanek i sztuki dekorowania potraw.

Podsumowaniem zadania była Biesiada Folkowa integrująca społeczność z naszego regionu wokół kultywowania tradycji ludowych.

Obecnie zrealizowane zadanie „ Tradycja naturą spowita” to krok dalej. Po poznaniu ludowego dziedzictwa kulturowego naszej miejscowości i regionu podjęliśmy próbę odpowiedzi na pytanie, jak skutecznie zachować i rozwijać to, co tworzy naszą tożsamość i naszą kulturę.

Spotkania, warsztaty, spacery to główne elementy naszych działań. Odwołaliśmy się tu do wielozmysłowego oddziaływania na odbiorców tak, aby mogli jeszcze mocniej i pełniej doznać wartość kultury ludowej i odnaleźć w niej to, co sprawi, że stanie się ona źródłem motywacji do poszukiwań i inspiracji, do pobudzenia aktywności społecznej.

Działania zintegrowane były wokół tematów:

– „Tradycja kwieciem uwita”- warsztaty robienia palm wielkanocnych, plecenia wianków świętojańskich, na Matki Boskiej Zielnej, dożynkowych

-„ Tradycja naturą pachnąca”- warsztaty piernikarskie, zielarskie, zdobienia ciast, spacery polne

-„Tradycja sercem malowana” warsztaty malowania pisanek, haft, szydełkowanie

-„ Tradycja śpiewem ukojona”- Święto Tradycji Ludowych

Działania odwoływały się do poznania i doznań zmysłowych, kojąc ciało i dusz, dające poczucie spokoju, równowagi, wyciszenia, zachęcające do refleksji, medytacji, rozmów.

Działania zakładały integrację lokalnych Kół Gospodyń Wiejskich z różnych miejscowości, co wzmocniło przekazanie wartości i integrację lokalną. Była to okazja do poznania korzeni i tradycji kulturowych mieszkańców innych wsi, przekazanie dziedzictwa wywodzącego się z kultury ich przodków z różnych regionów Polski, jak też te tradycje, które kształtowały się na przestrzeni burzliwej historii przynależności naszego regionu do różnych państw. Miało to na celu też podkreślenie różnorodności Dolnego Śląska, co sprawia ,że ten region jest bogaty, ciekawy i umożliwiający wielopłaszczyznowe poznanie kultury Polski. Jest to podstawą do kształtowania szacunku wobec tradycji o różnym pochodzeniu, istotą społeczeństwa demokratycznego, szanującego różnorodne poglądy i zwyczaje.

Święto Tradycji Ludowych było podsumowaniem naszego zadania, podczas którego nie tylko celebrowaliśmy kulturę ludową, ale też podjęliśmy otwartą dyskusję na tematy związane z istotą tradycji ludowych w życiu współczesnego człowieka i perspektywą rozwoju w tym zakresie.

Nasze inicjatywy inspirują do podjęcia kolejnych kroków ku wzmacnianiu fundamentów naszej tożsamości kulturowej.

Dzięki takim działaniom, jak „Tradycja naturą spowita”, społeczność Dolnego Śląska zyskuje nie tylko narzędzia do kultywowania dziedzictwa, ale także motywację do dalszego rozwoju i współpracy. Tradycja bowiem może być inspiracją dla nowoczesnych działań i skutecznym sposobem na budowanie silnych, zintegrowanych wspólnot. Przyszłość jawi się dzięki temu w jasnych barwach – oparta na szacunku, otwartości i dumie z własnych korzeni.